Radzi, pomaga, wyjaśnia.
e-Guide.

„To niesamowite, ile mówi jedna litera”

Projekt e-Guide realizowany jest od maja 2017 roku przez Christiane Weber, pracownik naukową działu badań i edukacji Arolsen Archives. W ramach swojej pracy badała ona tło historyczne dokumentów pochodzących z obozów koncentracyjnych lub z obozów Displaced Persons (osoby przemieszczone, tzw. dipisi). W wywiadzie opowiada o tym niezwykle interesującym zadaniu oraz zaletach korzystania z e-Guide.

Razem z zespołem badała Pani dla Arolsen Archives różne dokumenty oraz ich kontekst historyczny. Brzmi to bardzo ciekawie.

W istocie, praca nad e-Guide przypominała nieco śledztwo detektywa. Nasze zadanie polegało na szukaniu konkretnych osób i dokumentów, które pozwoliłyby nam znaleźć odpowiedzi lub chociaż wskazówki. Trudno opisać, jakie to uczucie, gdy po wielu dniach, tygodniach, a nawet miesiącach poszukiwań wreszcie udaje się rozszyfrować, co oznacza „G” lub „Z” na karcie z magazynu ubrań.

A co to oznacza? I w czym może to pomóc użytkownikom e-Guide?

Te proste, nierzucające się w oczy literki „G” i „Z” oznaczają „Gefangenenkleidung” (ubranie więźniarskie) i „Zivilkleidung” (ubranie cywilne). To oznacza, że na przykład potomek byłego więźnia może dowiedzieć się, jakie ubranie był zmuszony nosić w obozie jego ojciec. Albo babcia. Z jednej strony jest to bardzo osobista informacja, z drugiej pozwala ona też na wyciągnięcie bardziej ogólnych wniosków. Podczas warsztatów dla młodzieży szkolnej możemy na podstawie tych dwóch literek pokazać, jak z czasem zmieniały się zasady rozdzielania ubrań. Im dłużej trwała wojna, tym bardziej kurczyły się zapasy obozowych pasiaków, które najbardziej kojarzą nam się z więźniami obozów koncentracyjnych. Z tego względu coraz większa liczba więźniów zmuszona była nosić ubrania cywilne po zmarłych współwięźniach lub zamordowanych Żydach i Żydówkach. To niesamowite, ile jedna litera mówi o losie człowieka. I właśnie to możemy wyczytać z e-Guide.

Czy osoby bez wykształcenia historycznego również doceniają znaczenie takich „drobiazgów”?

Zdecydowanie tak. Pytania kierowane do wszystkich działów Arolsen Archives świadczą o tym, że ludzie interesują się tematem i są świadomi, iż dokumenty te opowiadają autentyczne ludzkie historie. Ponadto oprócz tych „drobiazgów” nasz e-Guide pomaga też dostrzec głębsze zależności.

Ma Pani na myśli kontekst historyczny?

Tak. Jesteśmy pierwszymi, którym udało się skupić w jednym miejscu wiedzę dotąd rozproszoną w umysłach i biurkach tak wielu ludzi. Z wdzięcznością przyjmujemy wszelkie nowe informacje, gdyż chcemy nieustannie rozwijać nasz e-Guide. Dlatego świadomie wybraliśmy formę cyfrową – aby móc na bieżąco uzupełniać ją nowymi lub zaktualizowanymi danymi.

Ostatnie pytanie: do kogo skierowany jest e-Guide?

To proste. Jest on skierowany do każdego, kto interesuje się dokumentami osób prześladowanych i ich znaczeniem. Staraliśmy się zawrzeć w nim jak najwięcej wiedzy, aby każdy mógł coś z niego wynieść, zarówno osoby odwiedzające nasze archiwum lub archiwa naszych instytucji partnerskich, jak i młodzież stykająca się z tymi dokumentami na lekcjach albo podczas wizyt w miejscach pamięci oraz rodziny ofiar prześladowań, które szukają u nas informacji o losach swoich bliskich. Każdy może w dowolnej chwili skorzystać z wiedzy zawartej w naszym e-Guide.