Informacje dla członków rodzin
Do dziś wiele rodzin nie wie, co stało się z ich bliskimi po deportacji. Tymczasem historia rodzinna jest szczególnie ważną przestrzenią pamięci.
Arolsen Archives badają losy osób prześladowanych, pomagają w poszukiwaniu miejsc pochówku ofiar i do dziś łączą rodziny rozdzielone przez reżim nazistowski. Co roku otrzymujemy zapytania dotyczące ponad 20 000 osób, z których dwie trzecie kierują do nas członkowie rodzin ofiar. Liczba ta pozostaje niezmiennie wysoka, chociaż coraz rzadziej zwracają się do nas sami Ocaleni. Większość zapytań otrzymujemy od ich dzieci i wnuków. Oni również często obarczeni są traumą przodków. Wiedza zawarta w naszych archiwach pomaga im odnaleźć swoje korzenie i zrozumieć historię własnej rodziny. Ocaleni i ich bliscy często nie chcieli lub nie mogli opowiadać o tym, co spotkało ich w czasach nazistowskich. Niektórzy mieli nawet swoje rodzinne tajemnice, jak choćby dzieci ze związków pozamałżeńskich lub rodziny, które porzucili. Po śmierci rodziców czy dziadków wiele osób odczuwa potrzebę poznania ich historii i robi wszystko, by dowiedzieć się czegoś o ich losach lub odnaleźć nieznanych dotąd krewnych.
»Z czasów Shoah i z lat przedwojennych nie zachowały się żadne dokumenty, zdjęcia, ubrania, zabawki, zupełnie nic. Dlatego te trzy dokumenty z czasów pobytu mojego ojca w obozie koncentracyjnym mają dla mnie szczególne znaczenie. To jedyne, co pozostało z jego życia przed wyzwoleniem.«
René Manu, syn Daniela Manu, greckiego Żyda z Salonik. Daniel Manu wraz z całą rodziną został deportowany przez narodowych socjalistów do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Przeżył tylko on.
Jak wygląda odpowiedź Arolsen Archives na zapytanie?
W ponad 50% przypadków jesteśmy w stanie udzielić informacji na podstawie dokumentów z zasobów naszego archiwum. Otrzymają od nas Państwo wówczas kopie tychże dokumentów z opisami na dolnym marginesie, zawierającymi między innymi informacje, przez kogo i po co zostały one wystawione. Ponadto doradzimy Państwu w sprawie dalszych poszukiwań i podamy adresy stosownych instytucji. Jeśli chcieliby Państwo otrzymać więcej informacji, prosimy o kontakt. Na życzenie chętnie prześlemy Państwu opracowanie dokumentów dotyczących poszukiwanych osób.
Jeśli nie jesteśmy w stanie znaleźć informacji o poszukiwanej osobie w naszym archiwum, staramy się zawsze skierować Państwa do innych archiwów, urzędów lub miejsc pamięci, w których informacje takie mogą się znajdować.
Zapytania z Europy Środkowej i Wschodniej
Okupacja nazistowska w krajach Europy Środkowej i Wschodniej przebiegała szczególnie ciężko. Wskutek zimnej wojny wiele rodzin utraciło możliwość poszukiwania swoich bliskich deportowanych do pracy przymusowej lub obozów koncentracyjnych. Aby nasza oferta dotarła do jak największej liczby takich rodzin, współpracujemy z instytucjami partnerskimi i mediami. Wystawa i kampania #StolenMemory również pozwala nam nawiązać współpracę z nowymi partnerami w wielu różnych krajach i spopularyzować działania naszego archiwum za pośrednictwem badań w terenie. Szczególnie zależy nam na tym, aby pomóc rodzinom z Europy Środkowej i Wschodniej dotrzeć do poszukiwanych od dawna informacji: o losach osób prześladowanych, o miejscach ich zgonu i pochówku, a nawet o żyjących jeszcze krewnych.
Często zadawane pytania
Każdego roku otrzymujemy zapytania dotyczące ponad 20 tys. osób. Na ogół rozpatrujemy je chronologicznie, ale pierwszeństwo mają wnioski od osób, które przeżyły wojnę, starszych lub chorych krewnych, a także te szczególnie pilne.
W ostatnim czasie udało nam się znacznie skrócić czas oczekiwania – tak że zazwyczaj otrzymują Państwo od nas informację już po kilku tygodniach. Tylko w przypadku, gdy poszukujemy członków rodziny lub wspieramy krewnych w poszukiwaniu grobów, może to trwać znacznie dłużej, ponieważ badania mogą zająć więcej czasu.
Nasze archiwum jest prawie w całości zdigitalizowane, dzięki czemu nasi pracownicy mogą przeszukiwać zbiory za pomocą komputera. Uwzględniają przy tym również odmienne pisownie nazwiska oraz inne możliwe nieścisłości w danych poszukiwanej osoby. Jeśli w trakcie oczekiwania na odpowiedź otrzymają Państwo dalsze informacje o danej osobie, chętnie na ich podstawie przeprowadzimy poszukiwania jeszcze raz. W tym celu prosimy wysłać kolejne zapytanie za pośrednictwem naszego formularza zgłoszeniowego.
Dokumenty z naszych zbiorów dotyczą prześladowań, aresztowań i pracy przymusowej w latach 1933-1945. Ponadto dysponujemy dokumentami z lat powojennych, dotyczącymi pomocy udzielanej Ocalonym przez aliantów oraz emigracji byłych więźniów i innych ofiar prześladowań. Do dziś znaczną rolę odgrywają też zapytania z minionych 70 lat. Te tzw. akta T/D (Tracing/Documentation) dokumentują wysiłki wielu milionów ludzi podejmowane po wojnie w celu odnalezienia krewnych lub przyjaciół albo udowodnienia ich statusu jako osób prześladowanych. Akta te często zawierają informacje dotyczące miejsca pobytu danej osoby po wyzwoleniu.
Każdy, kto wysyła zapytanie do Arolsen Archives, otrzymuje bezpłatne kopie wszystkich stosownych dokumentów z naszych zasobów. Zasoby te jednak nieustannie się powiększają. Dlatego kolejne zapytanie może stanowić kolejną szansę na otrzymanie informacji, zwłaszcza o zaginionych bliskich. Możliwe, że dziś jesteśmy w stanie odpowiedzieć na pytania, na które kilka lat temu jeszcze nie znaliśmy odpowiedzi. Umożliwiają to nowe dokumenty z naszych zbiorów i nowe metody poszukiwań, rozszerzone na tereny Europy Środkowej i Wschodniej. Ponowne wysłanie zapytania jest więc jak najbardziej uzasadnione.
Nie, ale możemy skierować Państwa do innych archiwów, miejsc pamięci, urzędów i baz danych. Często pomaga to rodzinom kontynuować poszukiwania w przypadku braku dokumentów danej osoby w zbiorach Arolsen Archives. Nie prowadzimy jednak dodatkowych badań, np. analiz literatury przedmiotowej lub pamiętników byłych więźniów.
Rodzinom poszukującym informacji o zaginionych lub żyjących krewnych udzielamy odpowiedzi bezpłatnie.
Poświadczenia zgonów w byłych niemieckich obozach koncentracyjnych na podstawie dokumentów ze zbiorów naszego archiwum wystawia Sonderstandesamt (Specjalny Urząd Stanu Cywilnego) w Bad Arolsen:
Stadt Bad Arolsen
Sonderstandesamt
Große Allee 26
34454 Bad Arolsen
Niemcy
Tel: +49 5691 801183
Sonderstandesamt@Bad-Arolsen.de
Urząd nie dysponuje własnymi zbiorami dokumentów ani nie udziela dalszych informacji.
Arolsen Archives wystawiają poświadczenia na podstawie posiadanych dokumentów. Sami nie wypłacamy jednak świadczeń ani nie decydujemy o prawie do ich otrzymywania. Jeśli w trakcie opracowywania Państwa zapytania stwierdzimy, że może Państwu przysługiwać odszkodowanie, przekażemy Państwu odpowiednie dokumenty oraz kontakt do właściwej placówki. Obecnie informacji dotyczących odszkodowań za prześladowania nazistowskie, emerytur z tytułu pracy przymusowej i innych kwestii majątkowych udziela dział informacji Bundesfinanzdirektion West (Federalnej Dyrekcji Finansowej):
Generalzolldirektion in Köln
Referat Zentrale Auskunftsstelle zur Wiedergutmachung nationalsozialistischen Unrechts
(Naczelny Urząd Celny w Kolonii, Centralny Dział Informacji ds. Zadośćuczynienia za Prześladowania Nazistowskie)
Neusser Straße 159
50733 Köln (Kolonia)
Tel. +49 221/379930 lub +49 221/37993413
Fax. +49 221/37993742
heinz.langkau@zoll.bund.de
Bundesverband Information & Beratung für NS-Verfolgte e.V.
(Federalny Związek Informacji i Porad dla Ofiar Prześladowań Nazistowskich)
Genovevastraße 72
51063 Köln (Kolonia)
Tel. +49 (0)221 17 92 94 14
Fax. +49 (0)221 17 92 94 29
www.nsberatung.de