Wyszukiwanie i nawigacja

Arolsen Archives nieustająco udostępniają kolejne części swoich zbiorów w Internecie. Jest to największe archiwum dokumentów dotyczących osób prześladowanych w okresie narodowego socjalizmu, chronione w ramach programu UNESCO „Pamięć Świata”. Dlatego szczególnie zależy nam na tym, aby odbiorcy na całym świecie mogli korzystać z naszych zbiorów. Historycy, potomkowie osób prześladowanych, nauczyciele oraz inne zainteresowane osoby mogą za pośrednictwem Archiwum Cyfrowego uzyskać dostęp do kilku milionów dokumentów. Większość udostępnionych dokumentów dotyczy obozów koncentracyjnych, gett oraz innych miejsc odosobnienia. Można wśród nich znaleźć również dokumenty osobiste poszczególnych więźniów. Najobszerniejsze są zasoby dokumentów z obozów koncentracyjnych Dachau i Buchenwald oraz list transportowych.

Doskonale zaindeksowane i wyjątkowo łatwe do wyszukiwania są dokumenty osób przemieszczonych (tzw. dipisów), powstałe na krótko po zakończeniu drugiej wojny światowej. Przykładem takich dokumentów są kwestionariusze Międzynarodowej Organizacji Uchodźców (IRO). Szczególnym zbiorem jest zbiór tzw. Effekten, czyli przedmiotów osobistych osób prześladowanych. W Arolsen Archives przechowywanych jest prawie 3000 kopert zawierających przedmioty osobiste odebrane więźniom obozów koncentracyjnych. W Archiwum Cyfrowym znajdują się zdjęcia tych przedmiotów – nieraz są to ostatnie pamiątki po właścicielach.

W Arolsen Archives przechowywanych jest 30 milionów oryginalnych dokumentów dotyczących ofiar prześladowań w okresie narodowego socjalizmu. Przez wiele lat służyły one wyłącznie do poszukiwania zaginionych osób, nie zaś do celów naukowych. Opracowanie tak ogromnej liczby różnych dokumentów i ich udostępnienie w Internecie zajmie jeszcze dużo czasu. Głównym celem Arolsen Archives nie jest dokonanie drobiazgowego opisu swoich zbiorów, lecz ich jak najszybsze udostępnienie. Dotyczy to w szczególności zasobów ważnych z punktu widzenia interesu publicznego, np. dokumentów z obozów koncentracyjnych.

Dzięki temu pragmatycznemu podejściu od 2015 roku zdołaliśmy udostępnić w Archiwum Cyfrowym już kilka milionów dokumentów. Niektóre z nich są doskonale przygotowane do dalszej analizy, jak np. dokumenty dotyczące marszów śmierci, które można wyszukiwać za pomocą interaktywnej mapy. Inne dokumenty, np. listy transportowe, dostępne są tylko w formie skanów, funkcja wyszukiwania nie rozpoznaje więc ich treści. W ramach licznych projektów, we współpracy z wieloma różnymi partnerami, nieustannie staramy się usprawnić metody wyszukiwania tematycznego oraz imiennego.

Archiwum Cyfrowe obejmuje i przez najbliższe lata obejmować będzie jedynie ułamek naszych zbiorów. W celu uzyskania dokładniejszych informacji należy zawsze, niezależnie od wyników własnego wyszukiwania w Archiwum Cyfrowym, skierować zapytanie do Arolsen Archives. Nasz zespół ma dostęp do cyfrowej wersji Centralnej Kartoteki Imiennej oraz innych możliwości wyszukiwania niż te, które udostępniamy korzystającym z Archiwum Cyfrowego.

Na życzenie Arolsen Archives opracują dla Państwa pomniejsze zapytania dotyczące np. losów poszczególnych osób prześladowanych lub innych niezbyt obszernych tematów. W tym celu wystarczy wypełnić formularz zgłoszeniowy. Chętnie też doradzimy, czy osobista kwerenda w Bad Arolsen byłaby opłacalna dla Państwa celów badawczych.

W przypadku bardziej obszernych zapytań i prac należy zarezerwować termin na osobistą kwerendę w Arolsen Archives. Możliwe są również grupowe pobyty badawcze. Nasz zespół chętnie odpowie na wszelkie pytania dotyczące planowanych kwerend. Wgląd we wszystkie zbiory udostępnione dotąd w wersji cyfrowej można uzyskać też u naszych instytucji partnerskich w innych krajach.

Od 2015 roku Arolsen Archives stopniowo udostępniają swoje zbiory w Archiwum Cyfrowym. Większa ich część jednak nadal nie jest dostępna w Internecie, a jedynie w samym archiwum lub w instytucjach partnerskich w krajach reprezentowanych w Komisji Międzynarodowej. Instytucje te również udostępniają kopie zasobów Arolsen Archives w wersji cyfrowej, aby umożliwić jak największej liczbie odbiorców na całym świecie dostęp do ważnych dokumentów związanych z prześladowaniami w okresie narodowego socjalizmu. Naukowcy, rodziny osób prześladowanych i inne zainteresowane osoby mogą uzyskać wgląd w corocznie aktualizowane cyfrowe zbiory Arolsen Archives w następujących instytucjach:

• Belgia: Archives de l’État en Belgique, Bruksela
• Francja: Archives Nationales, Pierrefitte-sur-Seine
• Izrael: Yad Vashem, Jerozolima
• Luksemburg: Staatskanzlei – Erinnerungsdienst an die Opfer des Zweiten Weltkriegs, Luksemburg
• Polska: Instytut Pamięci Narodowej (IPN), Warszawa
• Stany Zjednoczone: US Holocaust Memorial Museum (USHMM), Waszyngton
• Wielka Brytania: The Wiener Library, Londyn

Zbiory Arolsen Archives dotyczące prześladowań w okresie narodowego socjalizmu oraz ich konsekwencji są nie tylko największe na świecie, lecz obejmują również najwięcej różnych rodzajów dokumentów. Jest to wprawdzie bardzo interesujące, ale również wymagające wobec odbiorcy. Kompleksowy przegląd naszych zbiorów znaleźć można w Inwentarzu. Pozwala on ustalić, czy w naszych zbiorach znajdują się dokumenty związane z tematem Państwa projektu. Dzięki temu mogą Państwo lepiej przygotować się na osobistą wizytę w Arolsen Archives. W Inwentarzu znajdą Państwo najważniejsze informacje dotyczące poszczególnych zasobów w języku niemieckim i angielskim – tytuł, zakres, sygnaturę oraz słowa kluczowe. Informacje można wyszukiwać na dwa sposoby: według struktury zasobów lub słów kluczowych.

Istnieją też repertoria i osobne, szczegółowe inwentarze niektórych zasobów, jednak takie pomoce tworzono bardzo krótko. W początkowym okresie istnienia archiwum starano się zawrzeć wszystkie zasoby w klasycznych repertoriach. Szybko jednak okazało się, że lepszym rozwiązaniem jest rozbudowa i aktualizacja katalogu cyfrowego, który pozwala na wyszukiwanie słów kluczowych z dowolnego miejsca na świecie.

Klasyczne repertoria obejmują następujące zasoby:

Child Search Branch (Służba Poszukiwania Dzieci)

Inspektor budowlany stolicy Rzeszy

Akta tajnej policji państwowej (Gestapo)

Dokumenty organizacji SS „Lebensborn”

Sądy wojskowe Wehrmachtu

Alianckie trybunały wojskowe

Urząd restytucji mienia

Dokumenty dotyczące marszów śmierci (osobny inwentarz)

Nabytki nie zinwentaryzowane

Zbiór Westerbork

Prześladowania w państwach Beneluksu w okresie narodowego socjalizmu

Kartoteka dokumentów przedmiotowych zbioru „Aresztowania i prześladowania”