Pierwsza wystawa #StolenMemory w Polsce
12 lipca w Gostyniu otwarta zostanie pierwsza w Polsce wystawa #StolenMemory. Będzie to pierwsza z serii czterech wystaw plakatowych organizowanych przez Arolsen Archives we współpracy z lokalnymi partnerami: Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu oraz Polsko-Niemiecką Współpracą Młodzieży w Gdańsku. Celem wystaw jest popularyzacja kampanii #StolenMemory w Polsce i dotarcie do jak największej grupy osób, które zechciałyby wspomóc Arolsen Archives w poszukiwaniach rodzin ofiar. Anna Meier-Osiński, kierownik Wydziału Poszukiwań, opowiada o planach na 2019 rok.
Na 2019 rok ma Pani szeroko zakrojone plany. W Polsce pokazane zostaną aż cztery wystawy z serii #StolenMemory. Dlaczego aż tyle?
Po pierwsze, w tym roku przypada 80. rocznica agresji Wehrmachtu na Polskę oraz wybuchu drugiej wojny światowej.
Ponadto poszukiwania rodzin ofiar prześladowań nazistowskich mają w Polsce wyjątkowe znaczenie. Za pomocą kampanii #StolenMemory chcemy odnaleźć rodziny byłych więźniów obozów koncentracyjnych i zwrócić im przedmioty osobiste ich bliskich, znajdujące się w zbiorach Arolsen Archives. Większość z prawie trzech tysięcy przedmiotów należała bowiem do polskich ofiar prześladowań. Niestety, wiele osób w Polsce nie wie, że w zasobach Arolsen Archives znajdują się przedmioty należące do ich bliskich. Ponadto dokumenty z naszych zbiorów często zawierają istotne informacje o historii prześladowań tych osób oraz miejscach ich pochówku, a takie informacje często są rodzinom nieznane. Akcje przekazywania przedmiotów osobistych, do których już doszło w różnych krajach dzięki pomocy wielu wolontariuszy, wzbudziły znaczną uwagę. Nawet teraz, ponad 70 lat po zakończeniu wojny, ludzie nadal czują ogromną potrzebę zyskania pewności co do losów swoich najbliższych.
Wystawy z serii #StolenMemory oparte są na jednej, spójnej koncepcji. Mimo to każda z nich jest indywidualnie dostosowywana do swojej lokalizacji.
Przygotowujemy wystawy tak, aby miały związek z historią lokalną. Na plakatach, które zostaną wystawione na Placu Bohaterów Getta w Krakowie i przed Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, pokażemy osoby pochodzące z danych regionów. Do wykorzystania w pracy pedagogicznej z młodzieżą wybraliśmy losy młodych ludzi, którzy przed aresztowaniem żyli podobnie jak dzisiejsi nastolatkowie i z którymi dzięki temu łatwiej im się identyfikować. W ten sposób staramy się także zachęcić wolontariuszy do wsparcia nas w poszukiwaniach. Historykom lokalnym z Gostynia udało się już odnaleźć kilka rodzin ofiar. Na tamtejszej wystawie zostaną ukazane losy ich bliskich. Bardzo pomogło nam też udostępnienie zdjęć przedmiotów w Internecie w 2015 roku. Na naszej stronie można je wyszukiwać wedle nazwiska i narodowości dawnego właściciela.
Dzięki swemu zaangażowaniu wolontariusze nie tylko przyczyniają się do zwrotu przedmiotów osobistych rodzinom ofiar. Przekazują im też ważne, dotąd często nieznane im informacje zawarte w dokumentach z naszych zbiorów, dotyczące losów, a czasem także miejsc pochówku ich bliskich.
Anna Meier-Osiński, Kierownik Wydziału Poszukiwań
Czy współpracują Państwo z polskimi partnerami również przy innych projektach?
We współpracy z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu chcemy przystosować projekt #StolenMemory do wykorzystania w polsko-niemieckich projektach edukacyjnych. W ramach tych projektów polska młodzież badać będzie losy ofiar prześladowań ze swojego regionu i zwracać przedmioty osobiste ich rodzinom. Ważnym elementem tej pracy będą rozmowy z bliskimi ofiar, gdyż płynące z nich wnioski stworzą spójną całość w połączeniu z informacjami oraz przedmiotami z naszego archiwum oraz wynikami badań młodzieży. We współpracy z Polsko-Niemiecką Współpracą Młodzieży w ramach programu dotacji „Zachować Pamięć” planujemy też opracować na podstawie #StolenMemory warsztaty do wykorzystania w pracy pedagogicznej. Rok temu przeprowadziliśmy już we współpracy z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu pierwsze seminarium dla multiplikatorów z Polski i Niemiec poświęcone pracy z dokumentami i przedmiotami ze zbiorów Arolsen Archives.
Wystawa i kampania społeczna #StolenMemory oznacza dla MDSM Oświęcim z jednej strony upamiętnienie ofiar obozów koncentracyjnych oraz przywołanie pamięci o nich, a z drugiej wyjątkowe wyzwanie pedagogiczne. Mamy nadzieję, że uczennice i uczniowie staną się „ambasadorami pamięci” dla kolejnych pokoleń.
Elżbieta Pasternak, Dział Edukacyjno-Programowy, MDSM w Oświęcimiu
Czy wystawy z serii #StolenMemory są planowane też w innych krajach?
W Hiszpanii wspomagają nas wyjątkowo zaangażowani wolontariusze, co skłoniło nas do przygotowania wystawy w języku hiszpańskim. Będzie się ona skupiać na hiszpańskich robotnikach przymusowych, których historia opisana będzie na osobnym plakacie informacyjnym. W ten sposób chcemy podnieść poziom wiedzy o tym zjawisku. Istotne byłoby też zorganizowanie wystawy z serii #StolenMemory w Rosji, aby dotrzeć do mieszkających tam rodzin ofiar. Także w Polsce nie ograniczymy się do czterech wystaw. Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau również planuje zorganizować wystawę z serii #StolenMemory z okazji 80. rocznicy pierwszego transportu do Auschwitz w roku 2020. Dotarły do nas już także zapytania z Wrocławia i Warszawy. Mamy więc jeszcze wiele planów.
